W ostatnich latach genetyka rozwija się w bardzo szybkim tempie. Wprowadzono wiele innowacji umożliwiających przeprowadzanie analiz, które dotąd były niemożliwe. Jeszcze kilkanaście lat temu, głównym sposobem weryfikacji biologicznego ojcostwa było badanie krwi, którego wynik często nie był jednoznaczny. Obecnie ustalenie ojcostwa , czy to sądowe, czy też prywatne odbywa się za pomocą testów DNA na ojcostwo.
Przy wykonywaniu testów genetycznych w kierunku ustalenia ojcostwa stosuje się głównie dwie metody:
Spis treści
Metoda PCR – Reakcja łańcuchowa polimerazy (ang. Polymerase chain reaction)
Metoda ta polega na namnożeniu wybranych fragmentów DNA przy pomocy specjalnego urządzenia zwanego termocyklerem. W chwili obecnej możliwe jest namnożenie materiału genetycznego do liczby biliona kopii w ciągu 30 minut. Ilość uzyskanego w taki sposób DNA, zwanego też często produktem PCR, jest wystarczająca do uwidocznienia profilu genetycznego. Wykorzystanie urządzenia zwanego sekwenatorem, wyposażonego w czytnik laserowy produktów PCR, pozwala na przedstawienie fragmentów DNA, albo w postaci prążków, albo też w postaci tzw. „pików” z diagnozą alleli.
Następnie otrzymany obraz podlega analizie, podczas której określa się tzw. genotyp badanego układu. Określony jest on poprzez podanie liczby charakteryzującej dany allel. Gdy u dziecka nie występuje żaden z alleli, które ma domniemany ojciec oznacza to, że nie jest on biologicznym ojcem badanego dziecka. Zaletą tej metody jest zdecydowanie szybkość, z jaką można dokonać analizy materiału genetycznego (trwa to zwykle od 3 do 9 dni) oraz to, iż potrzeba do niej bardzo małej ilości materiału (wystarczy wymaz z wewnętrznej błony policzka).[1] Jedną z najczęściej stosowanych odmian metody PCR jest Multiplex STR . Jest to na tyle ważna metoda, że warto poświęcić trochę czasu na jej omówienie
- Multiplex STR – Jest to analiza, która wykorzystuje zmienność, czyli innymi słowy polimorfizm ojcostwa w niekodujących fragmentach genu. Sprawdza się, ile powtórzeń określonych nukleotydów było w tych miejscach. Wynik badania podaje się w liczbach, które oznaczają ilość powtórzeń danego motywu nukleotydowego. Metoda Multiplex STR jest obecnie najczęściej stosowaną metodą w genetyce.
Analiza RFLP – Polimorfizm długości fragmentów restrykcyjnych (ang. Restriction Fragments Length Polymorphism)
Jest starszą techniką analizy DNA niż PCR. Zwana jest często badaniem tzw. „genetycznych odcisków palców” albo analizą wielopunktową. Jej główną zaletą jest dokładność. Minusem tej metody jest to, iż wymaga ona większej ilości materiału genetycznego niż PCR oraz dłuższego oczekiwania na wynik. Analiza RFLP rozpoczyna się od wyizolowania DNA z leukocytów krwi pobranej od badanych osób. Następie DNA zostaje podzielone na fragmenty. Możliwe jest to dzięki wykorzystaniu enzymu restrykcyjnego, który potrafi rozpoznać jego budowę i pociąć go w odpowiednim miejscu.
Kolejnym etapem jest rozdział fragmentów DNA w specjalnym żelu, co pozwala na uporządkowanie ich w kolejności od najmniejszego do największego. Następnie fragmenty te są przenoszone na folię nylonową po to, by połączyć je z sondą molekularną (MLP- multilokusową lub SLP- jednolokusową), co pozwala na obserwacje wyników.
Po badaniu DNA z sondą wielolokusową (MLP) otrzymamy dla każdej osoby zbiór wielu (najczęściej kilkunastu), fragmentów DNA (prążków), Corporate porównywany przez niektórych do kodu kreskowego na towarach, a przy użyciu sondy jednolokusowej (SLP) zaobserwujemy najczęściej dwa fragmenty DNA czyli „prążki” – jeden odziedziczony po ojcu a drugi po matce (w sytuacji, kiedy potomek otrzymał taki sam fragment od ojca i matki tzw. homozygota wtedy uwidoczniony jest tylko jeden „prążek”).
Następnie dokonuje się ich porządkowania, oraz podaje ile, i jakich kombinacji „prążków” występuje pomiędzy matką, dzieckiem a domniemanym ojcem. Taki uporządkowany „zbiór prążków” poddaje się analizie, która polega na sprawdzeniu czy wszystkie fragmenty DNA, które znaleziono u dziecka, znajdują swoje odpowiedniki u matki bądź domniemanego ojca. Sprawdza się także czy istnieją jakieś fragmenty DNA u dziecka nieobecne ani u matki, ani u domniemanego ojca. W wyniku takiej analizy, obejmującej zazwyczaj kilka sond molekularnych, możemy bądź potwierdzić ojcostwo z prawdopodobieństwem zależnym od zakresu stosowanych badań i uzyskanych wyników albo też wykluczyć ojcostwo.
Jeśli masz jeszcze jakieś pytania dotyczące testów na ojcostwo, pisz na : pytanie@pewnytato.pl
Źródła:
[1]http://www.deltabravo.net/custody/paternitytest.phpInne źródła : Wanda Stojanowska, Danuta Miścicka- Śliwka: ” Dowód z badań DNA a inne dowody w procesach o ustalenie ojcostwa”
Zobacz też: