Autor: Marcin Surowiec, Kancelaria Prawna, tel: 600331763, e-mail: marcin.surowiec@gmail.com, www.surowiec.net.pl
Spis treści
Ojcostwo- nowe przepisy względem ustalenia ojcostwa
Ojcostwo w sensie prawnym (które może być różne od ojcostwa w sensie biologicznym) regulują przepisy ustawy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (dalej krio). Ustawa ta wprowadza pewne domniemania (założenia) co do ojcostwa określonych osób (art. 62 krio). Brzmią one:
- Ojcem dziecka urodzonego w trakcie trwania małżeństwa albo w okresie 300 dni od jego rozwiązania (lub orzeczenia separacji) jest mąż matki.
- Jeżeli w trakcie 300 dni, o których mowa w pkt 1, matka ponownie wyszła za mąż – ojcem dziecka jest aktualny mąż.
- Jeśli rodzice nie pozostają w związku małżeńskim ojcem dziecka jest ten, kto obcował z matką dziecka nie dawniej niż w trzechsetnym, a nie później niż w sto osiemdziesiątym pierwszym dniu przed urodzeniem się dziecka.
- Jeżeli dziecko urodziło się po zawarciu przez matkę związku małżeńskiego, lecz wcześniej (tj. przed zawarciem małżeństwa) zostało ono uznane przez mężczyznę innego niż mąż matki, wówczas ten inny mężczyzna jest uznawany za ojca.
Powyższe domniemania można obalić, tzn. wykazać, że mężczyzna nie jest ojcem dziecka.
Następuje w prowadzonym postępowaniu za pomocą środków dowodowych, które zostaną zgłoszone przez stronę. Mogą do nich należeć:
-
oświadczenia samych stron (które wszak wiedzą, kiedy współżyły – problem powstaje, gdy zeznania ich są odmienne, albo gdy kobieta współżyła z kilku mężczyznami),
-
zeznania świadków,
-
dowodu z dokumentów (rzadziej powoływane),
-
opinie biegłych.
Należy zauważyć, że jeszcze jakiś czasu temu występowały istotne trudności dowodowe w bezspornym ustaleniu ojcostwa danego mężczyzny. Badania krwi aczkolwiek umożliwiały wykluczenie ojcostwo w niektórych przypadkach, to nie umożliwiały pewnego wskazania ojca dziecka. Sytuacja ta zmieniła się wraz z możliwością przeprowadzania badań DNA.
Badanie na ustalenie ojcostwa REKLAMA
Ojcostwo – ustalenie i uznanie dziecka
Ustalenie ojcostwa może nastąpić poprzez uznanie dziecka lub na mocy orzeczenia Sądu. Uznanie dziecka następuje przed:
-
kierownikiem USC,
-
przed sądem opiekuńczym (wydziałem rodzinnym),
-
zaś za granicą przed konsulem lub osobą wyznaczoną do wykonywania jego funkcji (oczywiście w sytuacji gdy rodzice są obywatelami polskimi)
Uznanie ojcostwo następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna. Kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym złożyć oświadczenia konieczne do uznania ojcostwa przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem dziecka. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczeń koniecznych do uznania ojcostwa, jeżeli uznanie jest niedopuszczalne albo gdy powziął wątpliwość co do pochodzenia dziecka.
Nowelizacja przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która obowiązuje od dnia 13 czerwca 2009r (Dz.U. 2008, Nr 220, poz. 1431) wprowadziła szereg zmian w instytucji uznania dziecka przed kierownikiem USC, spośród których najistotniejszą jest możliwość stwierdzenia, że uznanie jest bezskuteczne, jeżeli okaże się, że mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka. Należy pamiętać, że niżej opisane procedury stosuje się wyłącznie, gdy uznanie nastąpiło po 13 czerwca 2009 r.
Dziecko może uznać już osoba szesnastoletnia. Co do zasady uznanie następuje wówczas przed sądem rodzinnym. Nowością jest możliwość wytoczenia przez mężczyznę albo kobietę powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania (do 13 czerwca nie było takiej możliwości). Powinno to nastąpić w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym osoba dowiedziała się, że mężczyzna nie jest biologicznym ojcem dziecka.
Powództwo wytacza się do sądu rodzinnego (wydział sądu rejonowego). Stroną pozwaną jest matka i dziecko (bądź ojciec i dziecko, jeżeli to matka występuje z pozwem).
Powództwo może być wytoczone do czasu ukończenia przez dziecko 18 lat. Powództwo nie jest dopuszczalne, jeżeli dziecko zmarło.
Dziecko może wystąpić z powództwem, jeżeli mężczyzna, który je uznał nie jest jego ojcem, zaś czas na wytoczenie powództwa to okres pomiędzy 18 a 21 rokiem życia dziecka. Po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwo nie może być wytoczone ani przez matkę dziecka, ani przez mężczyznę.
Ojcostwo na mocy orzeczenia sądu
Ad 2) Sprawy o ojcostwo są rozpatrywane przez Wydziały Rodzinne Sądów Rejonowych. Postępowanie rozpoczyna się zawsze na wniosek, którego rolę w tym postępowaniu pełni pozew złożony przez jedną ze stron albo prokuratora. Postępowanie o ojcostwo może być wszczęte przez:
-
dziecko;
-
matkę dziecka;
-
mężczyznę, który uważa się za ojca dziecka (domniemany ojciec);
-
prokuratora.
Matka i domniemany ojciec nie mogą wnieść pozwu po śmierci dziecka, ani po osiągnięciu przez nie pełnoletności.
Ustalenie ojcostwa – koszty
Strona wnosząca o ustalenie ojcostwa jest zwolniona z kosztów sądowych. Oznacza to, że nie ponosi także kosztów, jakie wynikną w toku procesu (np. kosztów sporządzenia testu DNA). Strona dochodząca ustalenia ojcostwa – w razie przegranej – będzie jednakże ponosić koszty wynagrodzenia pełnomocnika strony przeciwnej. Ponadto w wypadku gdy powództwo o ojcostwo okaże się oczywiście bezzasadne, sąd w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie może obciążyć osobę, która sprawę rozpoczęła kosztami sądowymi, biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności sprawy.
Ustalenie ojcostwa nie może nastąpić w sytuacji, gdy dziecko – zgodnie z prawem – ma ojca. Przed sądowym ustaleniem ojcostwa jest zatem konieczne zaprzeczenie ojcostwa mężczyzny, który jest za ojca uznawany.
Zobacz film: Jak wygląda test na ojcostwo?
Zobacz też: