Nie każda rodzinna historia toczy się według utartego scenariusza. Czasem relacje międzyludzkie są tak złożone, że nawet najbliższe więzi wymagają potwierdzenia drogą formalną. Sądowe ustalenie ojcostwa to procedura, która nie dotyczy jedynie konfliktów, ale także prawa dziecka do tożsamości, dziedziczenia czy alimentów. Niejednokrotnie to jedyny sposób na zakończenie wieloletnich sporów, a także punkt wyjścia do zbudowania uczciwych relacji rodzinnych.

Sądowe ustalenie ojcostwa – w jakiej sytuacji konieczne jest ustalenie przez sąd ?

Sądowe ustalenie ojcostwa staje się konieczne, gdy pojawia się spór co do tego, kto jest biologicznym ojcem dziecka. Najczęściej takie postępowanie inicjuje matka dziecka lub samo dziecko, czasami – choć rzadziej – domniemany ojciec. Dzieje się tak wtedy, gdy ojcostwo nie zostało uznane dobrowolnie lub istnieje podejrzenie, że osoba wpisana w akcie urodzenia nie jest rzeczywistym ojcem.

Postępowanie sądowe może być również efektem próby dochodzenia alimentów, gdy ojciec nie został wcześniej formalnie uznany. Sąd, analizując sprawę, bierze pod uwagę nie tylko materiał dowodowy w postaci dokumentów, ale też wyniki badań genetycznych, które najczęściej przesądzają o rozstrzygnięciu.

Sądowe ustalenie ojcostwa a kwestia dziedziczenia

Dziedziczenie ustawowe w polskim prawie możliwe jest wyłącznie w przypadku formalnego ustalenia pokrewieństwa. Sądowe ustalenie ojcostwa ma zatem bezpośredni wpływ na prawo dziecka do spadku po ojcu. Bez potwierdzenia biologicznego i prawnego ojcostwa, dziecko może zostać całkowicie pominięte przy podziale majątku, co ma szczególne znaczenie, gdy ojciec nie sporządził testamentu.

Sądowe ustalenie ojcostwa – kiedy testy DNA mogą być niezbędne ?

Testy DNA odgrywają dziś centralną rolę w sprawach o ustalenie ojcostwa. Sąd zleca je, gdy inne dowody (np. zeznania świadków, zdjęcia, korespondencja) są niewystarczające lub podważane przez jedną ze stron. W praktyce badanie genetyczne to najbardziej miarodajna forma ustalenia ojcostwa, dająca pewność na poziomie 99,999%.

W trakcie diagnostyki najczęściej pobiera się wymazy z jamy ustnej od dziecka, domniemanego ojca oraz matki – choć obecność matki nie zawsze jest konieczna do przeprowadzenia analizy. W sytuacjach skomplikowanych lub gdy jedna ze stron nie wyraża zgody na badanie, sąd może wydać postanowienie nakazujące jego wykonanie, a odmowa może zostać uznana za próbę utrudniania postępowania.

Sądowe ustalenie ojcostwa – jakie opłaty wiążą się z wykonaniem testu DNA ?

Koszt testu DNA w sprawie sądowej zależy od kilku czynników – w tym liczby badanych osób oraz laboratorium wykonującego analizę. Standardowy test na ojcostwo dla trójki (dziecko, matka, domniemany ojciec) to wydatek rzędu 1000–1500 zł. Czasem w sprawach sądowych koszty te są pokrywane z budżetu państwa, a po zakończeniu postępowania sąd może zobowiązać stronę przegrywającą do ich zwrotu.

Jeśli badania przeprowadzane są na wniosek prywatny przed złożeniem sprawy do sądu, koszt może być niższy, ale ich wynik nie zawsze będzie brany pod uwagę jako dowód – zależy to od spełnienia warunków proceduralnych. W przypadku badania zleconego przez sąd, wyniki są automatycznie uznawane za wiarygodne i mają moc dowodową.

pewnytato.pl Data publikacji: 08/05/2025