Sądowe ustalenie ojcostwa to procedura, która może mieć istotne konsekwencje zarówno dla dziecka, jak i domniemanego ojca. Sprawy tego rodzaju są rozpatrywane przez sądy rodzinne i mogą wynikać z różnych sytuacji – od chęci uzyskania alimentów po kwestie spadkowe. W toku postępowania kluczowe znaczenie mają dowody, w tym testy DNA, które mogą jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć biologiczne pokrewieństwo. Jakie są przesłanki do wnioskowania o sądowe ustalenie ojcostwa, jakie skutki prawne to za sobą niesie i jakie metody są wykorzystywane ?

Kiedy sądowe ustalenie ojcostwa jest potrzebne ?

Sądowe ustalenie ojcostwa bywa konieczne w sytuacjach, gdy brak jest dobrowolnego uznania ojcostwa przez domniemanego ojca dziecka. Może być to związane zarówno z chęcią uregulowania obowiązków alimentacyjnych, jak i potrzebą uzyskania przez dziecko praw do spadku.

Wniosek do sądu o ustalenie ojcostwa może złożyć:

• matka dziecka,
• dziecko po ukończeniu 18. roku życia,
• domniemany ojciec,
• prokurator (w wyjątkowych przypadkach).

Sprawa często wiąże się z koniecznością przeprowadzenia badań genetycznych, które stanowią jedno z najpewniejszych narzędzi dowodowych. W razie pozytywnego wyniku sąd może nałożyć na ojca obowiązki wynikające z kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, w tym alimentację, prawo do kontaktów oraz wpis do aktu urodzenia dziecka.

Sądowe ustalenie ojcostwa a dziedziczenie

Jednym z istotnych aspektów związanych z ustaleniem ojcostwa jest kwestia dziedziczenia. W polskim prawie dziecko, którego ojcostwo zostało ustalone przez sąd, nabywa te same prawa spadkowe, co dzieci uznane dobrowolnie. Oznacza to, że w przypadku śmierci ojca ma prawo do ustawowej części spadku lub zachowku, jeśli nie zostało ujęte w testamencie.

Brak formalnego ustalenia ojcostwa może prowadzić do komplikacji w postępowaniu spadkowym. Krewni zmarłego mogą kwestionować prawa dziecka do spadku, co może skutkować długotrwałym postępowaniem sądowym. W takim przypadku kluczowym dowodem mogą być wyniki testów DNA, jeśli dostępny jest materiał genetyczny ojca.

Sądowe ustalenie ojcostwa – kiedy testy na ojcostwo mogą być niezbędne ?

Sądowe ustalenie ojcostwa jest konieczne w sytuacji, gdy mężczyzna nie uznał dobrowolnie dziecka w urzędzie stanu cywilnego, a matka lub samo dziecko chce formalnie uregulować tę kwestię. Powody, dla których wytacza się takie powództwo, mogą być różne:

matka chce uzyskać alimenty na dziecko,
dziecko pragnie poznać swojego biologicznego ojca i uregulować status prawny,
domniemany ojciec ma wątpliwości co do swojego biologicznego pokrewieństwa i chce je rozwiać,
ojciec chce uzyskać prawa do kontaktów z dzieckiem lub pełnej władzy rodzicielskiej.
Postępowanie sądowe w tej sprawie zazwyczaj wszczyna matka dziecka lub samo dziecko po ukończeniu 18. roku życia. Może to zrobić także domniemany ojciec, który chce potwierdzić swoje ojcostwo w sytuacji, gdy matka odmawia jego uznania. W takich sprawach sąd bierze pod uwagę różne dowody, w tym wyniki badań DNA, które są najpewniejszym sposobem potwierdzenia pokrewieństwa.

Sądowe ustalenie ojcostwa – jakie koszty wiążą się z badaniami DNA ?

Koszt testów na ojcostwo zależy od wybranego laboratorium i rodzaju analizy. Standardowe badanie DNA wykonywane na potrzeby sądu kosztuje zazwyczaj od 1000 do 2500 zł. Cena może wzrosnąć, jeśli konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych analiz lub gdy badanie obejmuje więcej osób.

W przypadku testów prywatnych, które nie są zlecane przez sąd, ceny mogą być nieco niższe – wynoszą od 700 do 1500 zł. Jednak wyniki tych badań nie zawsze są uznawane jako dowód w postępowaniu sądowym, jeśli nie przeprowadzono ich zgodnie z określonymi procedurami.

Jeśli testy DNA zostały zarządzone przez sąd, początkowo koszty ponosi strona, która złożyła wniosek. Jednak w przypadku potwierdzenia ojcostwa sąd może obciążyć domniemanego ojca obowiązkiem zwrotu kosztów badań. W niektórych przypadkach istnieje możliwość ubiegania się o zwolnienie z kosztów sądowych, jeśli strona postępowania znajduje się w trudnej sytuacji finansowej.

pewnytato.pl Data publikacji: 13/02/2025