Nie każda historia rodzinna jest prosta. Czasami wątpliwości dotyczące ojcostwa pojawiają się po latach lub stają się osią konfliktu prawnego czy rodzinnego. Zdarza się, że w sprawie chodzi nie tylko o emocje, ale również o prawa dziecka – do tożsamości, do kontaktu, a także do dziedziczenia. Właśnie wtedy pytanie jak ustalić ojcostwo przestaje być teoretyczne. Może ono oznaczać konieczność przeprowadzenia badań genetycznych, wystąpienia do sądu lub poniesienia konkretnych kosztów. Artykuł ten nie tylko wyjaśnia możliwe drogi działania, ale również przedstawia, kiedy testy DNA stają się nieodzowne i co z tego wynika na gruncie prawnym.

Jak ustalić ojcostwo – w jakiej sytuacji konieczne jest ustalenie przez sąd ?

Sądowe ustalenie ojcostwa bywa nieuniknione, gdy jedna ze stron – najczęściej matka lub domniemany ojciec – kwestionuje biologiczne pokrewieństwo. W takich sytuacjach występuje się z powództwem o ustalenie ojcostwa, które rozpatrywane jest przez sąd rodzinny. Postępowanie wszczynane jest również wtedy, gdy mężczyzna nie uzna dziecka dobrowolnie lub gdy kobieta domaga się alimentów.
Na pytanie jak ustalić ojcostwo, sąd odpowiada poprzez powołanie biegłego sądowego z zakresu genetyki lub zlecenie przeprowadzenia testów DNA. Sąd może również wziąć pod uwagę inne dowody – korespondencję, zdjęcia, świadków. Jednak to badanie genetyczne jest uznawane za najbardziej przekonujące.

Jak ustalić ojcostwo – ustalenie ojcostwa a dziedziczenie

Z formalnego punktu widzenia tylko ustalony ojciec – czy to poprzez uznanie, czy orzeczenie sądowe – jest uznawany za osobę zobowiązaną do alimentacji lub uprawnioną do dziedziczenia przez dziecko.
Wątpliwości dotyczące jak ustalić ojcostwo pojawiają się często po śmierci domniemanego ojca, szczególnie jeśli pojawiają się roszczenia do spadku. W takim przypadku ustalenie ojcostwa możliwe jest również pośmiertnie. Choć nie jest to proces prosty, sądy mogą zlecić badania DNA wykonane z materiału biologicznego zmarłego – o ile jest dostępny.

Jak ustalić ojcostwo – kiedy testy DNA mogą być niezbędne ?

Testy DNA są obecnie najskuteczniejszą metodą ustalenia ojcostwa – ich wiarygodność przekracza 99,999%. Przeprowadza się je na podstawie próbek śliny pobieranej z jamy ustnej za pomocą wymazówki. Badania mogą zostać wykonane prywatnie lub w ramach postępowania sądowego.
Pytanie jak ustalić ojcostwo staje się aktualne, gdy wątpliwości co do pokrewieństwa uniemożliwiają ustalenie alimentów, nazwiska dziecka lub dziedziczenia. W niektórych przypadkach test DNA może zostać zlecony również przez matkę, jeśli domniemany ojciec odmawia uznania dziecka, a ona chce wystąpić o świadczenia.
Warto wiedzieć, że możliwe są testy prenatalne – wykonywane jeszcze w czasie ciąży, z krwi matki. Są droższe, ale nieinwazyjne.

Jak ustalić ojcostwo – jakie opłaty wiążą się z wykonaniem testu DNA ?

Koszt testu DNA zależy od tego, czy badanie jest wykonywane prywatnie, czy na zlecenie sądu. W pierwszym przypadku cena podstawowego testu (dziecko + domniemany ojciec) zaczyna się już od około 700–1000 zł. Wersje sądowe – z zachowaniem procedur identyfikacji i zabezpieczenia próbek – kosztują zwykle 1500–2500 zł.
Na pytanie jak ustalić ojcostwo poprzez badanie, warto pamiętać, że jeśli test zlecany jest przez sąd, jego koszt tymczasowo pokrywa strona składająca wniosek. Ostatecznie sąd może orzec, że koszty ponosi strona przegrywająca sprawę.
Dodatkowe opłaty mogą pojawić się w przypadku konieczności ustalenia ojcostwa po śmierci domniemanego ojca lub gdy wymagane są opinie biegłych genetyków.

pewnytato.pl Data publikacji: 08/05/2025