Nie każda rodzinna historia ma jasne kontury. Czasem życie przynosi pytania, które trudno zignorować – zwłaszcza gdy chodzi o więzy krwi. Sądowe ustalenie ojcostwa to nie tylko rozwiązanie dla osób w sporze, ale często konieczność prawna, emocjonalna i życiowa. Bywa odpowiedzią na wątpliwości dotyczące pochodzenia dziecka, ale też formalnym krokiem potrzebnym do uzyskania praw rodzicielskich, alimentów czy spadku. To proces, w którym emocje ścierają się z faktami, a dowody biologiczne decydują o losach ludzi na całe życie.

Kiedy sądowe ustalenie ojcostwa staje się konieczne ?

Nie zawsze ojcostwo jest oczywiste. Jeśli mężczyzna nie został wpisany do aktu urodzenia dziecka lub nie chce go dobrowolnie uznać, matka może skierować sprawę do sądu z wnioskiem o ustalenie ojcostwa. Taka procedura bywa też konieczna, gdy ojciec biologiczny chce mieć prawny udział w wychowaniu dziecka, ale nie posiada oficjalnego statusu ojca.

Zdarzają się również sytuacje odwrotne — to mężczyzna, mając wątpliwości co do swojego ojcostwa, wnosi do sądu pozew o jego zaprzeczenie. Dzieje się tak najczęściej, gdy podejrzewa, że nie jest biologicznym ojcem dziecka, mimo że został za takiego uznany, lub gdy został obciążony obowiązkiem alimentacyjnym bez pewności co do pokrewieństwa.

Sądowe ustalenie ojcostwa – jakie ma znaczenie przy dziedziczeniu ?

W kontekście prawa spadkowego ustalenie ojcostwa może diametralnie zmienić sytuację dziecka. Jeśli ojcostwo nie zostało uznane ani sądownie potwierdzone, dziecko nie ma prawa do dziedziczenia po ojcu. Dopiero pozytywne zakończenie sprawy sądowej otwiera możliwość dziedziczenia ustawowego oraz roszczeń spadkowych – np. zachowku.

Sądowe ustalenie ojcostwa ma tu więc nie tylko wymiar rodzinny, ale bezpośredni wpływ na majątek i prawa majątkowe. Dziecko, które zostało formalnie uznane za potomka zmarłego, zyskuje dostęp do świadczeń emerytalnych, rent rodzinnych, a także prawa do współdecydowania w sprawach majątku.

Sądowe ustalenie ojcostwa – w jakich przypadkach testy DNA są konieczne ?

Testy DNA to obecnie najpewniejsza forma potwierdzenia lub wykluczenia ojcostwa. W toku sprawy sąd może zlecić wykonanie takich badań, zwłaszcza gdy istnieją sprzeczne twierdzenia stron lub brak jest innych dowodów.

Materiał genetyczny najczęściej pobierany jest z wymazu z policzka – zarówno dziecka, jak i domniemanego ojca, a jeśli to konieczne – także matki. W sytuacjach szczególnych, np. gdy ojciec nie żyje, można wykonać badanie na podstawie materiału zmarłego (jeśli jest dostępny), albo poprzez analizę DNA jego krewnych.

Test DNA pozwala z niemal stuprocentową pewnością określić pokrewieństwo. Ocenia się tzw. zgodność markerów genetycznych – w przypadku zgodności w określonej liczbie, wynik wskazuje na ojcostwo z prawdopodobieństwem sięgającym 99,999%.

Sądowe ustalenie ojcostwa – kto pokrywa koszty badań DNA ?

Koszty testów DNA w postępowaniu sądowym zazwyczaj pokrywa strona, która złożyła wniosek o ich przeprowadzenie – najczęściej matka lub domniemany ojciec. Jednak ostateczne rozliczenie kosztów następuje po zakończeniu sprawy, a sąd może zdecydować o obciążeniu drugiej strony, jeśli wynik badania potwierdzi jej odpowiedzialność.

Cena badania DNA w kontekście sądowym to wydatek rzędu od kilkuset do nawet ponad tysiąca złotych – zależnie od laboratorium, liczby badanych osób i ewentualnych dodatkowych analiz. W wyjątkowych przypadkach, gdy wnioskodawca nie ma środków finansowych, może ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych, w tym również kosztów ekspertyzy genetycznej.

pewnytato.pl Data publikacji: 11/06/2025